آنچه از محتوای مذاکرات و تحولات پیرامونی آن نظیر تشدید تحریم‌ها علیه ایران برمی‌آید بیانگر این است که موج تنش جدی که میان ایران و غرب آغاز شده با مذاکرات کارشناسی حل و فصل نخواهد شد.
البته شرایط داخلی و بین‌المللی کشورهای طرف مذاکره با ایران به‌گونه‌ای است که توان و امکان فشار بیشتر بر ایران را ندارند و به نوعی می‌خواهند مذاکرات را طولانی کنند تا فرصت مناسب برای برخورد جدی‌تر با ایران را پیدا کنند، لذا از طولانی شدن مذاکرات ناراضی به‌نظر نمی‌رسند.
به هر حال در پی ناموفق‌بودن مذاکرات بغداد و مسکو و توافق طرفین بر ادامه گفت‌وگوها در سطح کارشناسی به‌منظور ترسیم دستور کار مشخص جهت مذاکرات، گفت‌وگوهای تخصصی کارشناسی خوبی ظرف چند روز گذشته در استانبول بین طرفین برگزار شد که بستر مناسبی را برای مذاکرات بین باقری و اشمیت در سوم مرداد فراهم کرده که قرار است توجه این مذاکرات بیشتر بر اختلاف نظرها در مواضع و رفع این اختلافات باشد.
تحول جدید در مذاکرات در شرایطی صورت گرفته که به‌نظر می‌رسد غربی‌ها در مسئله پارچین و تبلیغات منفی گسترده‌ای که پیرامون آن به راه انداخته‌اند مغبون شده‌اند و به نوعی در چارچوب سناریویی بازی کرده‌اند که ایران آن را به شیوه ماهرانه‌ای طراحی کرده است.
به‌عبارت دیگر با توجه به اینکه ایران اعلام کرده که درصورت توافق با آژانس آمادگی دارد که بازرسان از سایت پارچین دیدن کنند عده‌ای در غرب اینگونه تحلیل می‌کنند که خبر انجام آزمایش هسته‌ای در سایت پارچین از اساس صحیح نبوده و حتی ایرانی‌ها به‌منظور گمراه کردن غربی‌ها در طول چند‌ماه گذشته به جابه‌جایی خاک در این سایت دست زده‌اند تا توجه غرب روی این موضوع متمرکز شود و ایران هم بتواند با بهره‌گیری از این مسئله امتیاز مناسبی از غرب بگیرد بنابراین موضوع پارچین حساسیت اولیه خود را از دست داده و به لحاظ موضوعی ارزش آن را ندارد که غرب به استناد آن بخواهد مذاکرات را متوقف کند. از طرف دیگر ایران اعلام کرده است درصورتی که غرب نیاز ایران به سوخت رآکتورهای خود جهت تولید رادیوایزوتوپ‌ها را به‌طور کامل برطرف کند و در عین حال اقدامات مناسبی را جهت رفع تحریم‌ها انجام دهد ایران آماده گفت‌وگو برای توقف غنی‌سازی با درجه 20درصد است.
لذا به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین برگ‌هایی که غرب در مذاکرات برای طولانی کردن روند آن بر آنها اصرار می‌ورزد عملا از اعتبار لازم برخوردار نیستند زیرا ایران با پیشنهاد مشخص آماده انجام مذاکرات جدی پیرامون آنها و حتی اعتماد‌سازی است بنابراین در این شرایط غرب مجبور است مسیر جدیدی در فرایند مذاکرات برای اقناع افکار عمومی جهانی درپیش گیرد.
به هر حال هنوز زمان زیادی تا انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا باقی مانده و غرب و به‌ویژه آمریکایی‌ها نمی‌توانند با توسل به حربه وقت کشی مسیر مذاکرات را منحرف کنند ضمن اینکه شرایط داخلی کشورهای غربی به‌خاطر مواجه‌شدن آنها با مشکلات گسترده اقتصادی و بالطبع سیاسی روزبه‌روز پیچیده‌تر می‌شود و در حال حاضر فرصت و زمینه دیگری برای برخورد جدی‌تر با ایران وجود ندارد چرا که هر نوع حرکت شدیدتر مبنی بر تحمیل تحریم‌های بیشتر بر ایران و یا هر نوع حرکت ایذایی دیگر منجر به واکنش تند ایران و بالطبع آشفته‌شدن بازار نفت و اقتصاد جهانی خواهد شد و تأثیرات منفی‌ای روی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا خواهد داشت.
* استاد روابط بین‌الملل دانشگاه خوارزمی
